Mensen nemen graag de begrippen welvaart en welzijn in de mond, maar wat willen deze nu eigenlijk zeggen? Wat is het onderscheid? Hoe kan je ze het best omschrijven en wat betekenen ze voor jou? In welke mate heb je welvaart en ervaar je (financieel) welzijn?
Middelen of bronnen zijn beperkt en kunnen uitgeput geraken, behoeften zijn niet onuitputtelijk. De spanning tussen beiden, negatief of positief, kunnen we uitdrukken in termen van “welvaart”. Meer technisch, op micro-economisch niveau kan het ook bekeken worden als de som van het consumenten- en producentensurplus. Welvaart en welzijn betekenen dus zeker niet hetzelfde, laat dit duidelijk zijn.
“Welvaart is de mate waarin de behoeften met de beschikbare middelen kunnen worden bevredigd.”
Welvaart in enge zin wordt vaak uitgedrukt in het (reële) Bruto Nationaal Product (BNP) per hoofd van de bevolking, omdat dit objectief en meetbaar is. Welvaart in ruime zin, houdt daarnaast ook rekening met behoeftebevrediging met andere schaarse middelen, zoals bijvoorbeeld de hoeveelheid vrije tijd of een gezond milieu.
Van de behoeften wordt aangenomen dat deze groter zijn dan de beschikbare middelen. Er is dus sprake van een tekort, ook wel relatieve schaarste genoemd. Veel afgewerkte, verkoopklare goederen zijn schaars, maar ook (edel)metalen zijn gewild. Een hoge behoefte (vaak eerder een wens i.p.v. een behoefte) doet de prijs stijgen bij een klein of beperkt aanbod. Als we spreken over welvaart in ruime zin betrekken we dus ook de behoefte en de invulling ervan, ofwel de behoeftebevrediging. Welvaart in ruime zin is zeer moeilijk meetbaar, het is een kwalitatieve maatstaf.
Welvaart is subjectief, de behoeften die mensen hebben zijn dat ook. Het BNP houdt geen rekening met bijvoorbeeld de mate van financieel welbehagen of totaal (mentaal) welzijn die mensen of de bevolking ervaren.
Volgende deeldomeinen binnen “welzijn” behoren zeker en vast ook tot behoeften die mensen ervaren.
- Maatschappij & goed bestuur
- Onderwijs en opleidingsmogelijkheden
- Gezondheid en zekerheid
- Veiligheid, geborgenheid en bescherming
- Persoonlijke vrijheid
- Sociaal netwerk
- Ondernemerschap
- Geestelijk & spirituele ontwikkeling
Welvaart is dus de mate waarin iemand in staat is om in zijn/haar behoeften te voorzien met beperkte middelen.
“Het begrip welvaart mag niet beperkt worden tot geldelijk meetbare getallen.”
Wij bij Het Financieel Huis en de Financial Well-being Academy zijn sterke voorstanders van de ruimere interpretatie van het begrip om zo invulling te geven aan de coaching en begeleiding die wij verstrekken en het advies dat we geven. Financieel welzijn is maar een van de onderdelen van je totaalwelzijn die je economische welvaart zullen sturen en bepalen.
Een klein voorbeeld geeft waarschijnlijk meer duidelijkheid. Stel dat het enge welvaartsbegrip gehanteerd zou worden, dan is de opstart van een “slachthuis” in een woonwijk een goed idee. De tewerkstelling stijgt en er worden meer belastingen afgedragen, maar er wordt geen rekening gehouden met dierenleed (mocht dit er zijn), burenhinder, meer (zwaar) verkeer in de woonwijk, etc. Welke gevolgen heeft dit voor de “buren”? Wat is de invloed op de prijs van hun vastgoed? Kunnen ze het nog verhuren tegen de prijzen die voor de komst van het slachthuis van toepassing waren? Men kan vervolgens proberen deze effecten in nominale bedragen uit te drukken, maar dit zal een benadering blijven van het feitelijk effect op de behoeftebevrediging van alle betrokken partijen.
“Wanneer we ook kijken naar iemands overige behoeften, die niets te maken hebben met schaarse middelen, spreken we van welzijn.”
Bij de FWBA vertrekken we steeds vanuit een “levenswiel” of ook wel een “levensroos”. Dit is een visuele oefening om inzicht te krijgen in je totaalwelzijn, de deelgebieden die voor jou van belang zijn worden helder en het geeft inzicht om bij te sturen en veranderingen op te volgen. Daarbij houden we dus ook nog rekening met zaken zoals de behoefte aan liefde of het geluksgevoel. Hoewel dit waarschijnlijk nog belangrijker is dan welvaart, wordt het terrein hier zo subjectief of moeilijk meetbaar dat de traditionele economische wetenschap zich hier niet mee bezighoudt.
Er zijn echter steeds meer stromingen die economie koppelen aan sociale wetenschappen, zoals psychologie en geluksonderzoek. Denk maar aan het grote onderzoek rond geluk en welzijn en de daaraan gekoppelde wedstrijd van verzekeringsmaatschappij NN en de Universiteit Gent. De FWBA mocht zich een laureaatspositie toe-eigenen in 2019 voor organisaties die het meest hebben bijgedragen aan het financieel welzijn van de Belg. Wil je hier meer over weten, klik dan hier.
“Welzijn ervaren impliceert het hebben van een zekere mate van materiële en immateriële behoeftevervulling.”
Als je al je noden en behoeften kan vervullen dan ervaar je in principe welvaart. Je kan dan voldoen in je basisonderhoud en dat van je gezin. Als je vandaag goed kan leven, een spaarbuffer aanlegt om rekening te houden met mogelijke tegenslagen, je vermogen kan beschermen en kan investeren om veranderingen in je bestedingspatroon op te vangen, dan ben je goed op weg richting financieel welzijn. Bouw je vervolgens aan je passieve inkomstenstromen, dan kan je richting een situatie van financiële onafhankelijkheid evolueren. Een situatie dus waarbij je inkomstenbronnen (geen arbeid) je dagelijkse en vaste kosten kunnen afdekken.
Welzijn en welvaart zijn dus twee aparte begrippen maar zijn onlosmakelijk verbonden. Wil je weten hoe je je welvaart kan verhogen? Wil je bouwen aan je welzijn en meer specifiek aan financieel welzijn? Wil je meer te weten komen? Neem contact op met de Financial Well-Being Academy voor meer informatie of neem contact op met Het Financieel Huis via dit contactformulier of via e-mail: info@hetfinancieelhuis.be of ga naar de pagina van een van onze partners.