We leven niet meer in een wereld die ook maar enigszins lijkt op de wereld waarin we een paar maanden geleden leefden. Ik herinner me dat we een diner hadden in een heel klein restaurant en dat we over well-being spraken en financial well-being in het bijzonder. Over wat er zou gebeuren als mensen maar 60% van hun huidige loon zouden krijgen...
Het begin van het coronavirus en de economische lockdowns en shutdowns die het heeft veroorzaakt, hebben alle conventionele wijsheid op zijn kop gezet. Economische en financiële zekerheid is helaas waarschijnlijk iets uit het verleden voor veel mensen en bedrijven zolang er geen passende maatregelen worden genomen.
Bedrijfssluitingen, sluitingen van luchtvaartmaatschappijen, ontslagen, quarantaines, olieprijzen die onder het nulpunt zakken, de gelddrukpersen aan het werk zetten - elke dag, zelfs elk uur, lijkt het alsof er een nieuwe, angstwekkende ontwikkeling plaatsvindt die voortkomt uit de coronaviruspandemie. Mensen maken zich zorgen over zichzelf, hun familie en (blijkbaar) hun voorraad toiletpapier. Zo ook over hun geld en hun financial well-being.
Wat houdt financial well-being dan in?
Financial well-being is, volgens het Consumer Financial Protection Bureau, “een staat van zijn” waarin een persoon:
- volledig kan voldoen aan zijn huidige en lopende financiële verplichtingen;
- zich veilig kan voelen over zijn financiële toekomst;
- en in staat is keuzes te maken om een prettig leven te leiden.
Het kan ook worden aangeduid als financial wellness en is het uiteindelijke doel van financiële educatie.
Ik definieer financial wellness meer als een “echte staat”, niet als een gevoel op zich...het is een pad om deze “staat” te bereiken. Net als financiële gezondheid heb je toegang tot financiële producten en oplossingen, kan je je rechten verdedigen, heb je een stabiel inkomen, heb je of ben je goed op weg om je vermogen op te bouwen en te vergroten, enz. Ik zou nog wel even door kunnen gaan...
Financiële gezondheid verwijst naar zaken als budgetterings- en besparingsmogelijkheden, nettowaarde, enz. Wat anders is dan financial wellness omdat het niet echt het aspect van emotioneel welzijn of gevoelens omvat dat well-being wél doet. We streven dus naar financial well-being en financial wellness, algemene financiële gezondheid en het totale welzijn.
Dus hoe transformeer je het “concept van financial well-being” in de praktijk tijdens deze lockdown?
In deze moeilijke periode heb ik mij vooral geconcentreerd op de vraag hoe ik kan navigeren door de huidige storm en een model kan creëren, een aanpassing van het model dat we nu al enige tijd gebruiken, om het voor iedereen toegankelijk te maken. We zullen onze diensten de komende maanden dan ook wereldwijd beschikbaar stellen.
Ik geloof dat iedereen de kracht heeft om een staat van financial well-being te bereiken, een staat van financial wellness die wordt bereikt door financiële educatie, empowerment, gewoonteveranderingen, uithoudingsvermogen en passie. Een model om het financiële vertrouwen van mensen te vergroten, financial well-being te bevorderen en mensen te helpen hun rijkdom te behouden en zelfs te laten groeien.
Mijn nieuwe boek komt binnenkort uit, we creëren softwareoplossingen voor financial well-being en werken samen met andere welzijnspartners, zoals Wellways, om onze oplossingen aan het grote publiek te leveren. De komende maanden en jaren zal de financial well-being van werknemers een van onze belangrijkste aandachtspunten worden. Ook het schrijven van een boek met Robert van Beek, het vergroten van je financiële vertrouwen in 5 stappen, het praten met Chris Budd, auteur van het financial well-being boek over deze onderwerpen,...veel dingen te doen, veel werk aan de winkel.
De mensen moeten nu niet al hun levensdoelen in de wacht zetten. Uitstel is het ergste wat je kan doen als je je plannen al hebt gemaakt en de doelen die je hebt gesteld wil bereiken binnen een bepaalde termijn.
Financiële stabiliteit is essentieel in alle economische klimaten, en vooral in deze onzekere tijden. Je kan geen robuust huis bouwen op zand, een stevige fundering, een stabiele basis is nodig. In mijn boek: “De weg naar financial wellness”, praat ik over Maslow en zijn relatie tot de “Piramide van de financiële behoeften”.
Hoe moeten mensen omgaan met hun financiële angst en financiële stress?
Financial well-being begint bij een positieve psychologie, dus JA, ik denk graag dat er voor ieders uitdagingen een oplossing is als de betrokkene(n) bereid is (zijn) om aan zijn (hun) situatie te werken en de nodige veranderingen door te voeren. Korte termijn pijn, lange termijn winst.
Dit is zeker verschillend voor elke persoon, voor elk individueel huishouden. Als je de volgende situaties meemaakt of je in een van de volgende situaties bevindt, zal je financiële angst anders zijn dan die van iemand die leeft van zijn of haar vermogen en financiële zekerheid heeft tegenover iemand die een huis huurt en geen zekerheid heeft over het volgende loonstrookje.
Iemand die een niveau van financiële onafhankelijkheid heeft bereikt, kan zich zorgen maken over zijn of haar “aandelenportefeuille”, of het beste moment om meer activa te kopen, of zijn of haar onroerend goed dat in waarde zou kunnen dalen, of een huurder die de huur niet meer kan betalen. Moet deze persoon zijn of haar “extra” geld investeren? Zeker, maar wie heeft dit “contant geld” bij de hand? Veel mensen zijn helaas niet in staat om nu te investeren. Integendeel...
In het geval van de huurder bijvoorbeeld die de huur voor de volgende maand niet kan betalen, die geen financiële buffer heeft, die niet zeker is van zijn job of toekomstige verdiensten omdat het bedrijf waar hij werkt, het personeelsbestand zou kunnen inkrimpen. Er zullen verschillende manieren van aanpak nodig zijn om het juiste advies te geven op basis van de situatie van die persoon.
In het geval van de ondernemer, die moet zijn persoonlijke financiën beheren, de bedrijfsfinanciën en in het geval van een bedrijf dat zich richt op de financial well-being van zijn werknemers, ook de financiën van alle mensen en hun gezinnen die direct of indirect voor het bedrijf werken.
Ieder mens heeft zijn “levensverhaal”, echte levensverhalen die vandaag de dag worden geschreven.
Het levenswiel is een eenvoudige oefening om meer inzicht te krijgen in je totale welzijn en waarmee we beginnen in al onze financial well-being coaching-programma’s. Een eenvoudige oefening die de mensen gemakkelijk thuis kunnen doen om inzicht te krijgen.
Mijn beste advies is om de controle over je leven en je financiën in je eigen handen te nemen. Start met het organiseren van je leven, krijg inzicht in je financiële situatie op dit moment, maak gebruik van de ondersteuningspakketten die door de overheid worden aangeboden en begin met het verminderen van alle niet-essentiële uitgaven.
Een goed uitgangspunt kan zijn het creëren van je huishoudbudget en het maken van een vermogensbalans, en het inventariseren van je activa en passiva.
Wat beïnvloedt de financial well-being van mensen?
Externe voorwaarden
Externe voorwaarden zouden kunnen verwijzen naar de gezondheid van de economie in het algemeen en de openbare en particuliere mechanismen binnen de economie die ons financieel ondersteunen. Ons sociale systeem in Europa is een goede zaak. Het is ingevoerd door Otto von Bismarck, die het heeft gebruikt om de arbeidersklasse te sussen en de steun voor het socialisme af te zwakken. Maar dat is een onderwerp dat ons te ver zou voeren... we hebben het niet over politiek, maar over well-being.
Het verlies van een job is bijvoorbeeld een vreselijk iets om mee te maken - maar het zou nog veel erger zijn als we ons niet veilig zouden voelen in de wetenschap dat er overheidsuitkeringen zijn, die ons door deze periode van werkloosheid kunnen helpen.
De wetenschap dat er steun is voor mensen in financiële moeilijkheden kan bijdragen aan ons algehele welzijn en financiële stress tegengaan. Steun van de overheid, sociale instellingen en van familieleden is cruciaal, zelfs als we elkaar niet persoonlijk kunnen ontmoeten.
Ik vind het fijn om het concept “familie/vrienden financial well-being” onder de aandacht te brengen, in deze tijden zouden mensen die een goed familienetwerk hebben als een team samen moeten komen (in hun eigen huis) en werken aan het totale welzijn van elk familielid of goede vriend. Als je dit netwerk niet hebt, verbeter dan de relatie met je familie en vrienden, zelfs in deze tijden. Grijp kansen aan. Ja, dit is het moment om die persoon die je lang niet gezien hebt te bellen om te vragen hoe het met hem of haar gaat en of hij of zij veilig en wel is. Bouw je sociale netwerk op door anderen te helpen, dit zal bijdragen aan hun welzijn en door goed te doen zal je jezelf ook beter voelen. Als je je goed voelt en goede dingen voor andere mensen hebt gedaan, zal het universum je daar veel meer voor teruggeven. Een belangrijke les die ik heb geleerd, is om nooit iets te vragen voordat je iets hebt gegeven.
Huishoudelijke factoren
Huishoudelijke factoren zijn een meer gepersonaliseerde set van omstandigheden. Ze kunnen betrekking hebben op ons inkomen, spaargeld, vermogen, gezondheid of schuldverplichtingen - of die van de mensen met wie we samenleven. Je sociale omgeving.
Als je een grote hypotheek hebt in vergelijking met je inkomen, dan kan dat bijvoorbeeld een negatieve invloed hebben op je gevoel van welzijn. Veel financiële instellingen bieden de mogelijkheid om kapitaaluitkeringen op hypotheken te “bevriezen” vanwege de covid-19 pandemie.
Naast het huishouden, nog een kleine side note: ook voor eigenaren van kleine en grote bedrijven zijn er mogelijkheden om het financiële evenwicht te bewaren en veel belangrijker op de korte termijn, hun cashflow en werkbudget op orde en onder controle te houden.
Individuele factoren
Individuele factoren zijn de meest gepersonaliseerde beïnvloeders van financial well-being. Dit kan je kennis van het financiële systeem en de economie zijn of alleen je persoonlijkheid, je passie, je motivatie, je werklust, je spaar- en bestedingsgewoonten.
Als je van nature eerder een nerveuze of angstige persoon bent, dan kan het moeilijker zijn om je financieel gezond te voelen dan iemand die van nature meer vertrouwen heeft. Het niveau van financiële stress en de manier waarop we daarnaar handelen, verschilt van persoon tot persoon.
Het hangt ook van de levensfase af waarin men zich bevindt. Een persoon in de werkende leeftijd kan zich financieel zekerder voelen dan iemand die met pensioen is, alleen al door het voordeel van een inkomen uit arbeid dat steeds binnenkomt.
Al deze factoren dragen bij aan de financial well-being van eenieder.
Dit is een moeilijke tijd voor ons allemaal, daar kunnen we niet omheen. Maar met een goed begrip van hoe deze factoren inwerken op hoe we ons voelen over geld, kunnen we begrijpen hoe we onze persoonlijke situatie kunnen verbeteren en ons financieel veiliger kunnen voelen. En dat is de eerste stap om aan ons succes op de lange termijn te bouwen door middel van investeringen!
Het coronavirus daagt onze financiële zekerheid uit. Wat moeten degenen doen die niet of nauwelijks kunnen rondkomen? En wat moeten degenen doen die geld hebben, wat moeten zij daarmee doen? Beginnen met investeren?
Ik ga geen beleggingsadvies geven, maar nog niet zo lang geleden, in een vorig beroepsleven, was ik vermogensbeheerder voor klanten van private banking en voor vermogende families. Onze slogan was: een investering in je kennis is de beste investering. Mensen moeten investeren in hun kennis om de beste resultaten te behalen. Eerst de informatie verzamelen, en er dan naar handelen. Ga niet alleen maar investeren en aandelen kopen zonder een goed plan voor je financiële toekomst. Voordat je zelfs maar aan beleggen kan denken, is het belangrijk om ervoor te zorgen dat je financial well-being op schema ligt. Dus eerst moet je je financiële leven op orde krijgen.
Financiële geletterdheid is de kennis, die gepaard gaat met het nemen van goede financiële beslissingen; toch betekent financiële geletterdheid niet dat je daarmee vanzelf een staat van financial well-being zal bereiken.
Financiële educatie is een middel om de financiële kennis te vergroten en mensen in contact te brengen met informatie die ze nodig hebben om positieve en gezonde financiële keuzes te maken.
Hoe bewaak je je persoonlijke financiën in deze tijd?
Een van de eerste stappen in het effectief beheren van je geld is het begrijpen van de manier waarop je je geld uitgeeft. Dit kan je helpen om weloverwogen beslissingen te nemen over je budget, maar ook om eventuele schulden af te betalen en sneller een spaarpotje op te kunnen bouwen.
Categorisering van je uitgaven is de sleutel. De uitgaven kunnen in een van de volgende twee categorieën worden ingedeeld:
- noden: huur, hypotheek en andere schuldaflossingen, voedsel, energie, enz.
- wensen: uit eten gaan, reizen, nieuwe kleren, enz.
Bij het nemen van beslissingen over je uitgaven is het een goed idee om dit onderscheid in gedachten te houden. Voorrang geven aan je noden boven je wensen kan een manier zijn om te beginnen met het terugdringen van je uitgaven.
Het kan ook nuttig zijn om je uitgaven wat meer te beperken. Het is aan jou om te bepalen hoe je je uitgaven indeelt, maar hier zijn alvast wat ideeën:
- voedsel
- huur/hypotheek
- vervoer
- rekeningen
- uitgaan
- fitness
- kinderopvang
- reizen
- winkelen
Totaliseer je uitgaven
Als je terugkijkt op je bankafschriften van de afgelopen drie maanden, dan kan je het totaalbedrag dat je in elk van de categorieën hebt uitgegeven, bekijken. Je kan dit bedrag vervolgens delen door drie om een idee te krijgen van hoeveel je gemiddeld per maand in elke categorie uitgeeft.
Tip: Probeer rekening te houden met eventuele onregelmatige kosten die zich niet binnen die drie maanden hebben voorgedaan, zoals de verlenging van het tv-abonnement, de autobelasting en de verzekering.
Overweeg waar je wijzigingen kan aanbrengen
Kan je je vinden in deze gemiddelde bedragen? Besteed je te veel aan het weekend en moet je doordeweeks krabben om rond te komen? Zou je meer kunnen besparen als je op bepaalde gebieden bezuinigt?
Misschien vind je het makkelijker om op het ene te bezuinigen dan op het andere. Zo zal het waarschijnlijk gemakkelijker zijn om minder in de supermarkt uit te geven dan om je huur of hypotheek te verlagen. Maar dat betekent niet dat je geen plannen kan maken om sommige van je grotere kosten op termijn te verlagen als je dat nodig vindt.
Extra info / definities
Financiële kwetsbaarheid verwijst naar het onvermogen van een persoon om in korte tijd met nooduitgaven om te gaan, zoals veel mensen over de hele wereld ervaren als gevolg van COVID-19.
De basisbehoefte aan zekerheid is direct gerelateerd aan financial well-being, want als iemand geen minimale toegang heeft tot zaken als onderdak, voedsel en vervoer, dan heeft dat gevolgen voor zijn of haar algehele gevoel van welzijn en veiligheid.
Voedselonzekerheid verwijst over het algemeen naar het vermogen van een persoon om toegang te krijgen tot voldoende voedzaam voedsel. Met de huidige pandemie is de toegang van onze gemeenschappen tot voedselpakketten en andere hulpbronnen waarschijnlijk veranderd, dus zoek naar nieuwe mogelijkheden om aan deze dringende behoefte tegemoet te komen.
Onzekerheid over huisvesting verwijst naar de toegang van een persoon tot consistente, betaalbare huisvesting. Het kan er afhankelijk van de situatie anders uitzien, variërend van dakloosheid en inwonen bij vrienden tot frequente adresveranderingen als gevolg van economische instabiliteit of kostenschommelingen.
Inkomensvolatiliteit is gedefinieerd als “een jaar-over-jaar verandering in het jaarinkomen van 25 procent of meer”. Bij studenten en werknemers per uur zou de inkomensvolatiliteit zelfs op weekbasis kunnen optreden, afhankelijk van de wijze waarop zij worden betaald.
Kan je aan paar suggesties geven om geld te beheren in crisistijd?
- Zoek uit wat de nationale en lokale overheid je aanbiedt in deze crisistijd.
- Zoek uit of er aanpassingen mogelijk zijn in financiële en andere contracten ten gevolge van onvoorziene en onvermijdbare omstandigheden (hardship clausule).
- Herziening en opstelling van een budget voor het beheer van de nieuwe voorwaarden die door de crisis zijn opgelegd.
- Heropbouw van een spaarbuffer op termijn.
- Profiteren van lagere rentevoeten en dalende aandelenmarkten.
- Maak gebruik van online technologie om je geld te beheren, om voorwaarden te vergelijken en te zoeken naar het beste aanbod dat beschikbaar is.
- Beheer je schuld.
- Kijk uit voor fraude en oplichting.
- Zorg voor jezelf en je gezondheid.
Wat te doen als je inkomen sterk daalt door het coronavirus?
Als je huishouden een inkomensdaling heeft meegemaakt, dan kan je de volgende dingen doen:
Maak een huishoudbudget, bespaar kosten, praat met je geldschieters, maak het jezelf niet moeilijk en profiteer van de voordelen die worden aangeboden en beschikbaar zijn.
Maak je budget opnieuw
Als het inkomen van je huishouden verandert, is het tijd om je budget te herzien. Je kan een spreadsheet of app gebruiken die de wiskunde voor je doet. Zoek uit wat je nieuwe inkomen zal zijn, en noteer alle uitgaven die je op dit moment hebt gedaan. Het gebruik van een budget zal je helpen om te zien hoeveel geld je nodig hebt om eventuele kritische uitgaven te dekken, en of het inkomen dat je ontvangt nog genoeg zal zijn.
Nogmaals, bespaar kosten waar je kan
Als je eenmaal het verschil hebt uitgewerkt tussen wat je verdient en wat je uitgeeft, kan je proberen de kloof tussen inkomsten en uitgaven te dichten door te besparen op onnodige kosten. Sommige van deze kosten zullen toch al gedaald zijn als gevolg van de coronavirusmaatregelen - zoals verminderde uitgaven voor transport, uit eten gaan en sociale activiteiten. Er zijn ook nog andere manieren om je uitgaven te verlagen.
Praat met je geldschieters
Schuld is meestal een verplichting die je verplicht bent te betalen, zelfs als je inkomen verandert. Dat ligt anders in de huidige situatie, dus het is de moeite waard om met je kredietverstrekker te gaan praten om te zien of zij een soort van aflossingsplan kunnen bieden. Je kan ook bekijken of je je schuld kan consolideren tegen een lager tarief waardoor er elke maand wat extra geld vrijkomt.
Maak het jezelf niet moeilijk
Het is oké als je het gevoel hebt dat je nu financieel wat achteruit gaat. De coronaviruspandemie is een ernstige situatie, dus het is normaal als je je zorgen maakt. Iedereen gaat door vergelijkbare problemen en de overheid werkt hard om gezondheid en financiële steun te bieden.
Profiteer van de voordelen en ondersteuning die beschikbaar zijn
De coronaviruspandemie is zo ongewoon, dat de gebruikelijke regels rond uitkeringen en rechten zijn veranderd om meer mensen te ondersteunen.
Moeten we onze kinderen in deze tijd van corona meer leren over financiën en financial well-being?
Hoe leren we financiële geletterdheid in financieel onzekere tijden? Er is geen makkelijk antwoord op deze vraag. Als het op persoonlijke financiën aankomt tijdens een crisis als deze, dan kunnen we het beste de basisprincipes van sparen en budgetteren aanleren. De les van preventie lijkt nu misschien een schrale troost, maar het kan leerlingen van alle leeftijden en economische niveaus helpen zich voor te bereiden op toekomstig succes. En het zal de sleutel zijn om hen te helpen om te gaan met toekomstige economische tegenslagen.
Gezien de grote bezorgdheid over onze gezondheid, waarom zouden kinderen nu moeten nadenken over financiële geletterdheid?
We zouden allemaal meer financiële educatie moeten krijgen. Zelfs ik leer elke dag nieuwe dingen bij of krijg nieuwe inzichten. Financiële geletterdheid lijkt veel op gezondheid; in feite noemen we het soms “financiële gezondheid”. En net als bij gezondheid is voorkomen beter dan genezen. Het is nu een goed moment om te praten over het feit dat schokken kunnen plaatsvinden, waardoor we in een moeilijke situatie terechtkomen die we nooit hadden kunnen voorspellen. Ziekte komt voor. Jobs gaan verloren. Het is belangrijk dat we preventie toepassen - sparen en budgetteren - zodat we beter in staat zijn om met crises als deze om te gaan.
Wat moeten we kinderen leren om zich voor te bereiden op de toekomst?
Eén ding dat we leren uit onze persoonlijke financiën is dat we een spaarbuffer moeten hebben. We moeten altijd iets in onze spaarpot hebben. Kinderen moeten het verhaal van de mieren en de sprinkhanen kennen. Toen het zomer was en iedereen blij was en plezier maakte, legden de mieren het eten aan de kant. Toen de winter kwam, konden de mieren het wel aan. Net als de mieren moeten we plannen maken voor de toekomst en geld in onze spaarpot stoppen in geval van een plotselinge behoefte of een noodsituatie. Te veel Amerikanen vertrouwen op de flexibiliteit van de arbeidsmarkt. Als je ze vraagt hoe ze met schokken omgaan, zeggen ze: “Ik neem een tweede baan.” Helaas hebben velen deze optie niet. Je kan nu niet naar een restaurant gaan en zeggen: “Hé, ik kan meer uren werken.”
Mensen lenen ook, wat zorgt voor liquide middelen, maar zonder verzekering. Als je in noodgevallen leent, door bijvoorbeeld je creditcard maximaal te gebruiken, krijg je geld, maar tegen een hogere prijs. Je wil geen hoge kosten betalen in tijden van nood. De beste manier is om altijd geld opzij te zetten. We zouden drie tot zes maanden aan spaargeld moeten hebben, omdat dat de zekerste manier is om aan je geld te kunnen komen. Hoe vertaalt zich dit in een les voor kinderen? Stop geld in die spaarpot, omdat we misschien een wens voor de toekomst hebben of voor een noodgeval.
Hoe kunnen we deze lessen aan kinderen leren?
De kleintjes moeten leren wat geld is. Als je denkt dat kinderen niet geïnteresseerd zijn in geld, geef ze dan een spaarvarken en je zal dat kind meteen veranderen in een bankier. Ze zouden dit eenvoudige concept moeten aanleren: met geld kan je dingen kopen. Je zet geld weg om te sparen voor de dingen die je wil kopen. Op de middelbare school leer je over renteopbouw op een spaarrekening. Hoe eerder kinderen deze concepten leren, hoe beter.
We moeten ook het eenvoudige concept van het hebben van een budget aanleren. We worden allemaal beperkt door een budget. Het gaat er niet om wat onze wensen zijn. Als je het mij vraagt, dan zou ik graag een zo groot mogelijk huis met tuin willen hebben. Maar de realiteit is anders: wat ik kan kopen hangt af van mijn middelen. Dat is een heel belangrijke les voor de kinderen: Je keuzes worden beperkt door je middelen.
Om kinderen te helpen met hun budget, kunnen ouders hun kinderen een wekelijkse toelage geven en hen het geld zelf laten beheren. Als ze een afhaalpizza willen kopen (omdat ze binnenshuis schuilen), moeten ze beslissen of hun budget dat toelaat. Dit is een goed moment om een gevoel van beperkingen bij te brengen. Kinderen zullen dan begrijpen waarom ouders niet elk speelgoed voor hen kopen dat ze willen. Ze zullen ook begrijpen dat geld iets is wat je verdient en dat het niet zomaar uit de muur komt.
Moeten ouders en leerkrachten oppassen hoe ze met kinderen over de financiële crisis praten?
We willen niet dat kinderen persoonlijke financiën associëren met angst en crisis. Het is juist het tegenovergestelde: persoonlijke financiën kunnen ons door een crisis heen helpen. Nu is het tijd om kinderen de basisprincipes van sparen en budgetteren bij te brengen. We zitten op een schip dat door een storm gaat, maar dit is niet het moment om over stormen te praten. Dit is het moment om te praten over het navigeren van het schip.
Hoe zit het met het lesgeven over de beurs?
Te vaak worden persoonlijke financiën geassocieerd met de beurs. Ik geef een cursus persoonlijke financiën. In de eerste klas vraag ik de studenten, “Waar denk je dat de cursus over gaat?” Ze denken dat het om de beurs en het investeren gaat. Maar persoonlijke financiën gaat niet alleen daarover. Het gaat meer om het stellen van doelen en weten hoe die te bereiken. Het gaat om sparen, en begrijpen dat we dat spaarbedrag in de loop van de tijd kunnen laten groeien. Financiële geletterdheid gaat over het nemen van goede beslissingen, het zorgen voor onszelf en het realiseren van onze droom om financiële zekerheid te hebben tijdens onze levenscyclus, wat allemaal neerkomt op geluk. Dat is waar het bij persoonlijke financiën om zou moeten gaan.
Ik wil niet dat kinderen denken dat de aandelenmarkt iets is dat crasht. De aandelenmarkt is een manier voor ons om onze capaciteit te verbeteren om onze rijkdom te laten groeien, en daar zijn risico’s aan verbonden. De aandelenmarkt kan op en neer gaan. Er zijn grote kansen voor groei, maar ook voor verlies. We moeten ons bewust zijn van het risico als we investeren.
Heb je nog woorden van troost vanuit een economisch perspectief?
Meer dan ooit hebben we troost nodig. Dit zijn moeilijke dagen. Maar we zitten niet in een permanente crisis. We zitten in een ernstige crisis die zal verdwijnen. We komen hier wel doorheen. Ik wil iedereen eraan herinneren dat we onlangs een crisis hebben doorgemaakt. Als je het je herinnert, 2008 was een vreselijk jaar. De aandelenmarkt daalde met 50 procent. We hadden een werkloosheidspercentage van 10 procent. De vorige generaties werden ook getroffen door schokken en kwamen erdoorheen. En we hebben vandaag een groot voordeel. We hebben kennis. De reden dat we niet nog een Grote Depressie hadden (we noemden het een Grote Recessie) is dat we geleerd hebben van het verleden. We hebben veel interventies om het monetaire beleid te monitoren. We hebben nu zoveel informatie binnen handbereik en kunnen mensen elke minuut van de dag informeren en op de hoogte houden. Ik ben getroost door die kennis.
Heb je vragen over jouw financieel welzijn of over je vermogen? Neem dan contact op met de Financial Well-Being Academy.